دات نت نیوک
X

 

سیستم ادراری از چهار قسمت اصلی تشکیل شده می شود که عبارتند از کلیه، حالب، مثانه و مجرای خارجی ادرار. هر یک از قسمتهای فوق می توانند سنگ داشته باشند. اصطلاح سنگ ادراری یک اصطلاح کلی است و نشان دهنده وجود سنگ در یک قسمت از قسمت های نامبرده است.

سنگ حالب نیز جز سنگهای ادراری است که اکثرا منشا کلیوی دارند و اگر بدرستی با آن برخورد نشود ممکن است منجر به از بین رفتن کلیه گردد. اگر درمان سنگ کلیه به تاخیر بیفتد سنگ می تواند از کلیه خارج گردد و وارد حالب شود. اگر اندازه ی سنگ ها کوچک باشد پس از ورود به حالب، دفع می شوند اما اگر بزرگ باشند در حالب گیر خواهند کرد.

این نوع سنگ می تواند باعث انسداد کامل ادرار شود که این امر می تواند در مدت هشت هفته باعث نابودی کلیه همان سمت گردد. بنابراین اگر این انسداد دوطرفه باشد و یا بیمار فقط یک کلیه داشته باشد، بیمار هیچ دفع ادراری نخواهد داشت. از این رو نیاز به اقدام فوری به منظور برطرف کردن انسداد دارد.

علائم بیماری

تا زمانی که سنگ داخل کلیه باشد ممکن است فرد هیچ علامتی نداشته باشد. علائم این بیماری، به محل سنگ در حالب، کامل یا نسبی بودن انسداد، سرعت مسدود شدن بستگی دارند. نشانه ها و علائم می توانند شامل موارد زیر شوند:

درد

درد این نوع سنگ نسبت به سایر سنگ های سیستم ادراری بیشتر است و معمولا همراه با تهوع و استفراغ می باشد. بسته به مکانی که سنگ در طول حالب ممکن است گیر کند درد بیمار می تواند در پهلوی همان سمت، پایین سمت راست شکم و یا پهلو به سمت پایین و در ناحیه بالای آلت حس شود. باید توجه داشت که هر درد شدید و هر درد پهلوئی هم سنگ حالب نیست.

دشوار بودن ادرار

از مشخصه های سنگ حالب می توان به تکرر ادرار و سوزش حین ادرار اشاره کرد.

تغییرات حجم ادرار
وجود خون در ادرار
عفونت مجاری ادراری

فشار خون بالا

نحوه تشخیص

نحوه تشخیص بیماری به روشهای زیر میباشد:

  • آزمایش و کشت ادرار: که برای بررسی وجود خون و باکتری های ادرار استفاده می گردد.
  • سی تی اسکن: امروزه قطعی ترین روش تشخیص سنگ حالب سی تی اسکن شکم و لگن بدون تزریق می باشد.
  • سونوگرافی: این روش معمولا بزرگ شدگی کلیه ( تجمع ادرار در کلیه به دلیل انسداد ناشی از وجود سنگ در حالب که در اصطلاح علمی به آن هیدرو نفروز گفته می شود ) را بدرستی گزارش می کند ولی در اغلب اوقات نمی تواند خود سنگ حالب را نشان دهد.
  • پیلوگرافی وریدی: در این روش سنگ ادراری و یا نقص پرشدگی ناشی از آن و نیز علایم انسداد در مسیر سیستم ادراری دیده می شود.
  • گرافی شاده شکم: در مواردی که جنس سنگ به اندازه کافی سخت باشد ( دانسیته کافی برای دیده شدن در KUB را داشته باشد ) می تواند محل و اندازه سنگ را نشان دهد.
درمان سنگ کلیه

درمان

درمان اولیه برای سنگهای حالب درمان طبی ( استفاده از داروهای گشاد کننده حالب ) و تشویق بیمار به تحرک است تا سنگ بدون نیاز به اقدام های دیگر خارج گردد. در صورتی که بیمار یک کلیه باشد، تب داشته باشد، اندازه سنگ از ابتدا بزرگ باشد و یا پس از مدتی انتظار ( حداکثر دو هفته ) سنگ دفع نشد باید از یکی از روش های زیر کمک گرفت.

  • سنگ شکنی برون اندامی با شاک ویو (ESWL): روشی غیر تهاجمی که به صورت سر پایی انجام می شود و حدود یک ساعت به طول می انجامد. در این روش ابتدا محل دقیق سنگ با امواج صوتی با فرکانس بالا تعیین و سپس امواج شوکی فراصوت از دستگاه به سنگ فرستاده می‌شود تا سنگ خرد شود و بیمار بتواند سنگ‌های خرد شده را از راه ادرار دفع کند. این روش در سنگهای یک سوم فوقانی حالب بیشتر کاربرد دارد ولی معمولا احتمال موفقیت این روش در درمان سنگ حالب زیاد نیست. لازمه انجام این روش آن است که انداره سنگ خیلی بزرگ نباشد ( معمولا کمتر از یک سانتیمتر ) و نیز سنگ با یکی از روش های سونوگرافی و یا گرافی ساده قابل رویت باشد.
  • سنگ شکنی درون اندامی (TUL): این روش امروزه روش اصلی برای درمان سنگهای حالب می باشد که یک عمل جراحی محسوب می شود و بیمار باید در بیمارستان بستری شده و زیر بیهوشی آن انجام شود. در این روش توسط وسایل ظریفی از طریق مجرای ادرار وارد مثانه و سپس حالب می شوند و سنگ توسط دستگاه سنگ شکنه شکسته و خارج می شود.
  • جراحی لاپاراسکوپی سنگ حالب: در مواردیکه سنگ حالب را نتوان با سنگ شکنی درون اندامی درمان کرد، از این روش استفاده می کنند. در این روش با ایجاد سه یا چهار سوراخ کوچک در جدار شکم، وارد فضای شکمی شده و حالب را باز می کنند و سنگ خارج می شود.
  • جراحی باز سنگ حالب: امروزه بندرت از این روش استفاده می شود، ولی در بعضی از موارد که اندازه و مکان سنگ و شرایط بیمار مساعد روش های فوق نباشد بناچار باید از این روش استفاده کرد.